دریافت شهرنشيني در زاهدان

با توجه به روند سريع شهر نشيني، افزايش جمعيت، كمبود زمين و تحولات اجتماعي ، اقتصادي و سياسي جوامع موجب دگرگونيهاي كالبدي در شهرها شده است.پس از انقلاب صنعتي آپارتمان نشيني شكل نويني به خود گرفت و جنبه هاي گوناگون زندگي بشري  از جمله نظام هاي سكونتگاهي را تحت تاثير قرا رداد موج اين تاثير گذاري از كشورهاي صنعتي آغاز گشت و به كشورهاي در حال توسعه از جمله ايران رسيد.

توسعه آپارتمان نشيني نه تنها در شكل گيري و روند شهر نشيني تاثير داشته است بلكه رشد كالبدي و فيزيكي شهرها را دگرگون ساخته است .رشد فزاينده و شتابان جمعيتي و فيزيكي شهر زاهدان و به دنبال آن توسعه آپارتمان نشيي از اين منظر قابل توجه است به طوري كه جمعيت اين شهر در طي هشتاد سال از كمتر از 5000 نفر در هسته اوليه (حدود سال 1300) به 17495 نفر در 1335 و به 419518 نفر در 1375 رسيده است و پيش بيني مي شود كه در 1380 به 548886 نفر رسيده باشد و اين افزايش که رشد جمعيت متوسط 27/8 درصد در اين سالها را داشته است گسترش فيزيكي فزاينده شهر را نيز توجه مي كند اين رشد همراه با پديدآمدن شرايط خاص سياسي، اجتماعي و اقتصادي پديده آپارتمان نشيني را در زاهدان تقويت خواهد نمود . در اين راستا با بهره گيري از نظريات كلاسيك و مدرن در زمينه تكوين و تكامل شهرها و نظريات ساخت شهرها، شهرنشيني را از دو بعد عوامل درونزا و برونزا بررسي كرده و در انتها به طريق مطالعه ميداني تاثير برآيند اين دو دسته عوامل را بر توسعه آپارتمان نشيني مورد آزمون قرار داده ايم نتايج حاصله از آن بدين گونه است كه رشد شتابان شهر زاهدان عمدتا ناشي از عوامل برونزا شامل عوامل سیاسی و اداری دولت می باشد.

اين پژوهش شامل شش فصل است كه از ميان آنها بعد از فصل اول كه بيان مسئله است سه فصل بر مبناي مطالعات كتابخانه اي ويك فصل بر مبناي مطالعات ميداني شكل گرفته است و در فصل ششم نيز نتيجه گيري و آزمون فرضيات را آورده ايم.

اين پايان نامه با راهنماييها و دقت نظري كه اساتيد گرامي آقاي دكتر استعلاجي و آقاي دكتر شاعلي داشته اند انجام شده است و لذا كمال تشكر و سپاس را از ايشان دارم علاوه بر آن از كليه اساتيد گروه جغرافياي دانشگاه آزاد اسلامي واحد شهر ري كه در محضر ايشان تحصيل علم نموده ام قدرداني مي نمايم .

فهرست مطالب :

فصل اول : چهار چوب کلی تحقیق
۱-۱ -طرح مساله ۱
۲-۱ -ضرورت تحقیق   ۱
۳-۱- قلمروتحقق  ۲
۴-۱- اهداف تحقیق ۲
۵-۱- سئوالات اساسی ۲
۶-۱- فرضیات پژوهش ۳
۷-۱- روش تحقیق  ۳
۸-۱- پیشینه تحقیق۵
۹-۱- محدودیت تحقیق ۶
فصل دوم : مبانی نظری تحقیق
۱-۲- شهر چیست۷
۲-۲- تعاریف مختلف شهر۸
۳-۲- عوامل مؤثر در تکوین و تکامل شهر نشینی۹
۱-۳-۲- دیدگاههای کلاسیک(درونزا) در شکل گیری شهرها ۱۰
۱-۱-۳-۲-نظریه هیدرولیک یا مبنای محیط گرایی۱۰
۲-۱-۳-۲- نظریه اقتصادی : شهر به عنوان یک بازار ۱۳
۳-۱-۳-۲- نظریه شهر به عنوان یک پایگاه نظامی و دفاعی۱۵
۴-۱-۳-۲- نظریه مذهبی، گسترش معابد و عبادتگاهها۱۶
۵-۱-۳-۲- موقعیت چهاراهی در ایجاد شهرها۱۷
۲-۳-۲ دیدگاههای مدرن (برونزوا) در شکل گیری شهرها ۱۷
۱-۲-۳-۲ سیاستهای استعماری کشورهای توسعه یافته ۱۹
۲-۲-۳-۲- سیاستهای دولتها در مسائل مرزی و استراتژیک۲۲
۳-۲-۳-۲- اهداف سیاسی – اداری دولتها ۲۳
۴-۲-۳-۲- وجود قطب های صنعتی ۲۴
۵-۲-۳-۲- وجود راهها ۲۶
۴-۲- نظریه های ساخت شهر ۲۹
۱-۴-۲- ساخت دوایر متحدالمرکز ۲۹
۲-۴-۲- ساخت قطاعی شهر۳۰
۳-۴-۲- ساخت ستاره ای شکل۳۱
۴-۴-۲- ساخت چند هسته ای۳۳
۵-۴-۲- ساخت عمومی شهرها۳۵
۶-۴-۲- ساخت طبیعی شهرها ۳۵
۷-۴-۲- ساخت خطی یا کریدوری۳۶
فصل سوم : بررسی ساختار جغرافیای طبیعی و انسانی شهر زاهدان
۱-۳- ویژگیهای جغرافیای طبیعی شهر زاهدان۳۸
۱-۱-۳- موقعیت جغرافیایی ۳۸
۲-۱-۳- موقعیت ریاضی و نسبی شهر زاهدان۳۸
۳-۱-۳- ویژگیهای زمین شناسی منطقه زاهدان۴۱
۴-۱-۳- ویژگیهای زمین شناختی حوضه آبریز زاهدان۴۲
۵-۱-۳- ژئومورفولوژی حوضه زاهدان۴۴
۱-۵-۱-۳- ژئومورفولوژی ساختمانی حوضه زاهدان۴۷
۲-۵-۱-۳- ژئومورفولوژی اقلیمی حوضه زاهدان۴۸
۶-۱-۳- شرایط اقلیمی محدوه زاهدان۵۱
۱-۶-۱-۳- عوامل ماکروکلیمایی۵۱
۲-۶-۱-۳-عوامل میکرو کلیمایی۵۱
۷-۱-۳- بادهای منطقه ۵۲
۸-۱-۳- میزان دما و طوبت در منطقه ۵۴
۹-۱-۳- بارندگی و ریزش جوی درمنطقه۵۶
۱۰-۱-۳- منابع آب منطقه۵۷
۱-۱۰-۱-۳-آبهای سطح الارضی۵۸
۲-۱۰-۱-۳- آبهای زیر زمینی حوضه زاهدان۶۰
۲-۳- ساختار دموگرافی و ویژگیهای انسانی شهر زاهدان۶۱
۱-۲-۳-تعداد جمعیت و تحولات آن طی سالهای(۱۳۳۵ تا۱۳۷۵)۶۱
۲-۲-۳- تراکم نسبی جمعیت در سطح شهر ۶۴
۳-۲-۳- ساختمان جمعیت ۷۳
۱-۳-۲-۳- ساخت سنی۷۳
۲-۳-۲-۳- نسبت جنسی۷۷
۴-۲-۳- بعد خانوار ۸۰
۵-۲-۳- حرکات جمعیت ۸۱
۱-۵-۲-۳- حرکات زمانی جمعیت ۸۲
۲-۵-۲-۳- حرکات مکانی جمعیت ۸۲
۶-۲-۳- عوامل مهاجرت به زاهدان ۸۴
۱-۶-۲-۳- عامل جغرافیایی۸۴
۲-۶-۲-۳- عوامل اجتماعی و فرهنگی و اداری۸۵
۳-۶-۲-۳- عوامل اقتصادی۸۵
۷-۲-۳- فعالیت و اشتغال۸۶
۸-۲-۳- وضعیت اشتغال در بخشهای مختلف ۸۷
۱-۸-۲-۳- شاغلین بخش کشاورزی۸۹
۲-۸-۲-۳- شاغلین بخش صنعت ۹۱
۳-۸-۲-۳- شاغلین بخش خدمات ۹۲
۹-۲-۳- وضعیت کلی سواد در زاهدان۹۴
فصل چهارم : بررسی روند شهر نشینی و تغییرات کارکردی شهر زاهدان
۱-۴- روند شکل گیری شهر زاهدان۹۶
۱-۱-۴- تحولات جهانی و اهمیت یافتن منطقه به لحاظ ژئوپولتیک۹۶
۱-۱-۱-۴- منطقه بلوچستان و سرحد ۹۶
۲-۱-۱-۴- منطقه دزداب۱۰۰
۲-۱-۴- تغییر قدرت از قاجار به پهلوی و استراتژی شهر زاهدان ۱۰۲
۲-۴- سیاستهای دولت در توسعه شهر نشینی زاهدان۱۰۳
۳-۴- تغییرات کارکردی در شهر زاهدان ۱۲۴
۱-۳-۴- کارکرد نظامی سیاسی۱۲۴
۲-۳-۴- کارکرد اداری۱۲۵
۳-۳-۴- کارکرد خدماتی ۱۲۶
۴-۴- موانع عمده توسعه و جهت توسعه شهر زاهدان ۱۲۸
۱-۴-۴- موانع درجه یک توسعه (موانع طبیعی)۱۲۸
۲-۴-۴- موانع درجه دو توسعه (موانع مصنوعی)۱۲۸
۳-۴-۴-موانع درجه سوم توسعه (موانع اقتصادی)۱۲۹
۴-۴-۴- توسعه اراضی شهر در ادوار مختلف و جهت توسعه شهر ۱۲۹
فصل پنجم :بررسی توسعه آپارتمان نشینی در زاهدان
۱-۵ آپارتمان چیست ۱۳۲
۲-۵- سابقه آپارتمان نشینی در جهان ۱۳۲
۳-۵- سابقه آپارتمان نشینی در تهران ۱۳۴
۴-۵- سابقه آپارتمان نشینی در زاهدان ۱۳۵
۵-۵ مکان یابی مجتمع های آپارتمانی در شهر زاهدان ۱۳۶
۶-۵- ضرورت ایجاد آپارتمان سازی در زاهدان ۱۳۷
۷-۵- بررسی وضعیت آپارتمان نشینی در زاهدان ۱۳۸
۱-۷-۵- بررسی رابطه شغل ساکنین در مجتمع های آپارتمانی ۱۴۲
۲-۷-۵- بررسی رابطه میزان تحصیلات در مجتمع های آپارتمانی ۱۴۳
۳-۷-۵- بررسی رابطه میزان درآمد در مجتمع های آپارتمانی۱۴۵
۴-۷-۵- بررسی رابطه بعد خانوار در مجتمع های آپارتمانی۱۴۶
۵-۷-۵- بررسی رابطه قومیتهای ساکن در مجتمع های آپارتمانی۱۴۸
۶-۷-۵- بررسی رابطه انتخاب مجتمع های آپارتمانی برای سکونت ۱۴۹
۸-۵- بررسی فرهنگ آپارتمان نشینی در مجتمع های آپارتمانی ۱۵۱
۹-۵- بررسی روابط اجتماعی در مجتمع های آپارتمانی ۱۵۲
۱۰-۵- بررسی ویژگیهای کالبدی مجتمع های آپارتمانی۱۵۳
۱-۱۰-۵- بررسی تعداد طبقات در مجتمع های آپارتمانی۱۵۳
۲-۱۰-۵- بررسی تعداد اطاق در مجتمع های آپارتمانی ۱۵۴
۳-۱۰-۵- بررسی نوع مصالح ساختمانی در مجتمع های آپارتمانی ۱۵۵
۴-۱۰-۵- بررسی عمر بنا مجتمع های آپارتمانی ۱۵۵
۵-۱۰-۵- بررسی امکانات و خدمات محله ای در مجتمع های آپارتمانی ۱۵۵
۶-۱۰-۵- بررسی وضعیت بهداشت در مجتمع های آپارتمانی ۱۵۶
۱۱-۵- بررسی نقاط قوت و ضعف در مجتمع های آپارتمانی شهر زاهدان ۱۵۸
۱-۱۱-۵- نقاط قوت ۱۵۸
۱-۱-۱۱-۵- دسترسی به منابع مالی ۱۵۸
۲-۱-۱۱-۵-صرفه جویی در مصرف مصالح۱۵۹
۳-۱-۱۱-۵- سرعت در فرآیند ساخت ۱۶۰
۴-۱-۱۱-۵- ارتقای تکنولوژی و ارتقای کیفیت ۱۶۱
۵-۱-۱۱-۵- دسترسی به تسهیلات عمومی ۱۶۱
۲-۱۱-۵- نقاط ضعف ۱۶۱
۱-۲-۱۱-۵- کمبود امکانات، خدماتی و رفاهی ۱۶۲
۲-۲-۱۱-۵- مشکلات سیستم جمع آوری زباله۱۶۳
۳-۲-۱۱-۵- کبمود پارکینگ ۱۶۴
۴-۲-۱۱-۵- کمبود فضای بازی مناسب برای کودکان ۱۶۵
۱۲-۵- عوارض زیست محیطی در مجتمع های آپارتمانی ۱۶۶
۱-۱۲-۵- موقعیت و قطه بندی زمین ۱۶۶
۱-۱-۱۲-۵- موقعیت ساختمانها ۱۶۶
۲-۱-۱۲-۵- قطعه بندی زمین ۱۶۷
۲-۱۲-۵- عوارض طبیعی ۱۶۸
۱-۲-۱۲-۵- عوارض مربوط به خاک و زمین ۱۶۸
۲-۲-۱۲-۵- هوا ۱۶۸
۳-۲-۱۲-۵- صدا ۱۶۹
۴-۲-۱۲-۵- نور۱۶۹
۵-۲-۱۲-۵- حرارت و برودت ۱۶۹
۳-۱۲-۵- عوارض انسانی ۱۷۰
۱-۳-۱۲-۵- خصوصیات خانوار ۱۷۰
۲-۳-۱۲-۵- سنت ها و فرهنگ ها ۱۷۰
۳-۳-۱۲-۵- مسائل جنبی اجتماعی ۱۷۱
۴-۳-۱۲-۵- ایمنی در برابر حوادث ۱۷۲
۵-۳-۱۲-۵- بهداشت محیط ۱۷۲
۶-۳-۱۲-۵- تاسیسات وتجهیزات عمومی و زیر بنایی ۱۷۳
۷-۳-۱۲-۵- عوارض زیبا شناسانه ۱۷۴
فصل ششم:نتیجه گیری وآزمون فرضیات و ارائه پیشنهادات
۱-۶-نتیجه گیری کلی۱۷۵
۲-۶-آزمون فرضیات۱۷۹
۳-۶-ارائه راهبردهای مناسب در فرایند توسعه آپارتمان نشینی۱۸۱
منابع و مآخذ

ضمائم